Tym razem postanowiliśmy odejść od tematyki gier i przedstawić wam system, który z pewnością wpłynie na przyszłość komputerów - Windows Vista.

Po ponad 6 latach od premiery Windowsa XP, Microsoft wreszcie zakończył prace nad swoim najnowszym systemem nazwanym Vista (nazwa kodowa Longhorn). Nowy system to nie tylko nowoczesna architektura, ale przede wszystkim nowy poziom zabezpieczeń i funkcjonalność.

Przed instalacją musisz zdać sobie sprawę, że nie masz żadnej gwarancji na poprawną pracę twoich ulubionych programów i gier pod nowym systemem – mogą one zadziałać, ale nie muszą. Zanim dokonasz przesiadki, zapoznaj się z listą programów kompatybilnych z Vistą. Kolejną bardzo ważną rzeczą jest upewnienie się, że producent podzespołów twojego komputera wydał sterowniki napisane pod nowy system, gdyż w przeciwnym razie mogą one nie działać (przykładem są tu niewykrywalne przez Vistę karty dźwiękowe Creative SoundBlaster Live! 5.1). Należy się także upewnić, że komputer, na którym chcemy zainstalować nowy OS spełnia jego wymagania. Absolutnym minimum dla nowego Windowsa jest procesor taktowany zegarem 1GHz, 512 MB RAM oraz 15GB miejsca na dysku twardym. Musisz być jednak świadom, że praca na Viście przy takiej konfiguracji jest bardzo uciążliwa i możesz również zapomnieć o interfejsie graficznym Aero Glass.

Do osiągnięcia pełnej wydajności system potrzebuje aż procesora z zegarem 3GHz, 4GB RAM i karty graficznej z 512MB RAM! Te niebotyczne wymagania są większe niż niejednej nowoczesnej gry. Spokojnie, nie jest tak źle. Do całkiem komfortowej pracy z interfejsem Aero Glass (jest także „nieszklana” i mniej wymagająca wersja Basic) wystarczy już CPU 2GHz, 1GB RAM i karta graficzna 256MB zgodna z DirectX 9.0c. Trzeba przyznać, że jak na system operacyjny to wymagania są spore, ale jest jeszcze jeden atut przemawiający na korzyść Visty – zabezpieczenia. Wg zapewnień Microsoftu (póki co trudno je zweryfikować, chociaż wszystko wskazuje na to, że mają rację), Vista jest dużo bardziej odporna na ataki z Sieci niż XP. Nowością w zabezpieczeniach jest system Patch Guard (blokujący dostęp do jądra systemu) oraz UAC (User Account Control). UAC, dla wielu dość denerwujący (można wyłączyć, ale nie polecam), sprawdza wszystkie operacje wykonywane na systemie, a jeśli jakąś uzna za ważną to prosi o potwierdzenia kontynuacji, co ma utrudnić działanie złośliwym programom. Sposób działania mechanizmu przedstawiony jest na zdjęciu poniżej.

Warto także pamiętać, że nowe biblioteki (już wkrótce staną się niezbędne dla wszystkich graczy) DirectX 10 są dostępne jedynie pod Vistę. Nie są one kompatybilne ze starszą wersją DirectX-a, dlatego aby zachować kompatybilność systemu ze starszymi kartami, Microsoft zdecydował pozostawić w Viście również biblioteki DirectX 9 L. Niestety, mimo obietnic gigant z Redmond nie zdążył na czas zaimplementować nowego systemu plików WinFS (zostanie dodany z pierwszym Service Packiem), dlatego Vista wciąż działa na NTFS. Nie można jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie „czy warto” już teraz, jednak z pewnością nowy Windows stanie się standardem, który – jak każda nowa technologia – potrzebuje nieco czasu, aby zdobyć szersze uznanie.

Microsoft wypuścił aż sześć wersji systemu (przy czym Starter tylko na rynki krajów rozwijających się, Polska się już do nich nie zalicza, oraz wersję Enterprise, która bardzo podobna jest do Business dlatego je pominąłem), różniących się od siebie ceną i funkcjonalnością. Warto zaznaczyć, że każda z nich dostępna jest na jednej i tej samej płycie instalacyjnej, ale zostanie zainstalowana tylko ta, do której podamy klucz produktu. Należy pamiętać, że po instalacji Vista wymaga aktywacji online w przeciągu 30 dni (chociaż można ten okres całkiem legalnie wydłużyć do 120 dni), po tym czasie zostanie zablokowana jej funkcjonalność, będzie można jedynie uruchomić przeglądarkę internetową na 30 minut, aby dokonać aktywacji. Mam nadzieję, że w wyborze właściwej wersji pomoże ci poniższy opis.

Mechanizm BitLocker Drive Encryption, dostępny w systemie Vista w wersji biznesowej i Ultimate, służy do zabezpieczania dostępu do naszych danych przez osoby niepowołane, nawet wtedy, gdy komputer jest wyłączony. Technologia oparta jest na Trusted Platform Module, czyli specjalnym mikrochipie, w który wyposażone są niektóre płyty główne. Niestety, aby skorzystać z funkcji szyfrowania, TPM jest niezbędny. Szyfrowanie i odszyfrowywanie działa w sposób, który nie przeszkadza w normalnej pracy z komputerem – w tle.

Chyba najważniejszą kwestią jest wydajność nowego systemu. Oczywiście nie muszę chyba wspominać, że zależy ona od parametrów komputera, ale na całkiem wydajnej maszynie jest… różnie. Duże zapotrzebowanie na zasoby procesora i pamięć RAM jest widoczne, Vista w stanie bezczynności jest dużo bardziej obciążona niż XP, co czasem da się odczuć. Dziwną sprawą są gry. Uruchamiając jakiś czas temu World of Warcraft pod Vistą Ultimate zauważyłem, że działa on jakieś 40% wolniej niż pod XP! Dzień przed napisaniem tego artykułu postanowiłem spróbować raz jeszcze, gdyż plotki głoszą, że niska wydajność jest spowodowana złymi sterownikami, a ostatnio AMD napisało i udostępniło nowe. Duże było moje zdziwienie, gdy WoW działał przynajmniej tak samo szybko jak pod XP, a gdy zauważyłem, że przypadkowo grałem z włączonym zasobożernym klientem sieci BitTorrent to aż zaniemówiłem. Pod XP nie dało się grać, wydajność spadała znacząco, natomiast Vista bardzo mądrze zagospodarowała zasoby i poradziła sobie z dużym obciążeniem „po cichu”. Vista została zaprojektowana pod kątem efektywniejszego wykorzystywania zasobów, zwłaszcza jeśli jest ich dużo. Na komputerze wyposażonym w większe ilości pamięci RAM (min. 1,5GB), nowe Okienka potrafią działać szybciej od XP, a to za sprawą mechanizmu SuperFetch, który „uczy” system, jak zoptymalizować zasoby dla poszczególnych aplikacji. Nowością (ta funkcja nie jest oficjalnie dostępna w starszych Oknach, ale da się ją uaktywnić) jest także możliwość wykorzystania pendrive’a jako pamięci wirtualnej, czyli pliku wymiany. Jakie są korzyści z takiego zabiegu skoro za plik wymiany służy dysk twardy? No właśnie – dysk, który jest najwolniejszym elementem komputera, dużo wolniejszym niż pamięć flash. Tutaj korzyści są chyba od razu widoczne.  System jest również bardzo stabilny. Po kilkunastu karkołomnych akcjach (np. zaznacz wszystko na pulpicie i wciśnij enter) i uptimie na poziomie 116 godzin nie byłem zmuszony ani razu do awaryjnego restartowania Visty, a to bardzo dobrze.

Jeszcze przed premierą nowego systemu, Microsoft zapowiadał, że najdroższa wersja Visty, Ultimate, otrzyma darmowe dodatki, które systematycznie będą udostępniane przez witrynę Windows Update już po premierze. Na tę chwilę sytuacja nie wygląda jakoś bardzo ciekawie, gigant z Redmond wydał jedynie ulepszenia dla mechanizmu BitLocker, grę karcianą Hold’Em oraz oprogramowanie DreamScene, które umożliwia ustawienie pliku wideo jako tapety pulpitu (sprawdziłem, jest to dość obciążające dla CPU i dysku). Póki co dodatki nie są jeszcze na tyle atrakcyjnie, aby dopłacać dużo pieniędzy do wersji Ultimate, ale jestem dobrej myśli, bo może się okazać, że te „gratisy” to strzał w dziesiątkę.

Windows Update

Do tematu jeszcze z pewnością wrócimy, to krótkie wprowadzenie miało pokazać wam różnice pomiędzy poszczególnymi wersjami oraz krótko opisać, czego powinniście się spodziewać od nowego systemu. Decyzję o ewentualnej przesiadce i tak musisz podjąć sami, ale ja ze swojej strony chciałbym dodać, abyście przynajmniej dali Viście szansę. Rewolucji może nie ma, ale ewolucja – jak najbardziej.

Copyright© Norbert „Snake” Krajewski dla VictoryGames.com.pl – kopiowanie bez zgody zabronione.